Bí quyết giúp đỡ người khác hiệu quả

Thái độ quan trọng để thực sự giúp đỡ người khác

Nếu ai đó tìm đến bạn nhờ giúp đỡ, hy vọng tận dụng kiến thức và kỹ năng chuyên môn của bạn để giải quyết vấn đề, đưa ra lời khuyên và thậm chí lập kế hoạch giải quyết, bạn sẽ làm gì? Theo Edgar Schein, một chuyên gia tư vấn quản lý nổi tiếng thế giới, câu trả lời là: “Tôi sẽ giúp, nhưng trước hết chúng ta cần xây dựng mối quan hệ ở cấp độ 2.”

Edgar Schein và cuốn sách “Tư vấn Khiêm tốn”

Edgar Schein là giáo sư danh dự tại Viện Quản lý Sloan thuộc Đại học MIT, Mỹ, và là một trong những nhà quản lý có ảnh hưởng nhất trên thế giới. Trong cuốn sách “Tư vấn Khiêm tốn”, ông đề xuất khái niệm “để lại vị trí trung tâm” (letting go of the C-suite) nhằm tạo điều kiện cho việc tư vấn hiệu quả hơn.

Bốn cấp độ mối quan hệ

Schein phân loại mối quan hệ giữa người giúp đỡ và người cần giúp đỡ thành bốn cấp độ:

• Cấp -1: Mối quan hệ đối địch, nơi cả hai bên coi nhau như kẻ thù.
• Cấp 1: Mối quan hệ xã giao, dựa trên sự tôn trọng và lịch sự, nhưng không có sự tin tưởng sâu sắc.
• Cấp 2: Mối quan hệ hợp tác, nơi cả hai bên công nhận lẫn nhau là cá nhân độc đáo và sẵn sàng hợp tác.
• Cấp 3: Mối quan hệ thân thiết, như bạn bè hoặc gia đình, với mức độ tin tưởng rất cao.

Theo Schein, cấp -1 và cấp 3 quá cực đoan, không phù hợp cho hoạt động tư vấn. Cấp 1 cũng không lý tưởng vì sự tin tưởng ở đây chỉ dựa trên văn minh và dễ bị phá vỡ. Vì vậy, cấp 2 là lựa chọn tốt nhất, nơi cả hai bên công nhận sức mạnh của nhau và sẵn sàng hợp tác.

Mô phỏng bằng ví dụ về con sư tử

Để dễ hiểu, hãy tưởng tượng bạn đang ở thảo nguyên và gặp một con sư tử đói. Nếu cả hai đều coi nhau là mồi, thì mối quan hệ này là cấp -1. Nếu sau một thời gian, bạn và sư tử đã quen biết nhau và không còn coi nhau là mối đe dọa, mối quan hệ này là cấp 1. Nếu bạn và sư tử bắt đầu hợp tác săn mồi, công nhận sức mạnh của nhau, thì mối quan hệ này là cấp 2. Cuối cùng, nếu bạn và sư tử trở thành bạn bè, sẵn sàng bảo vệ nhau, thì mối quan hệ này là cấp 3.

Tư vấn ở cấp độ 2

Trong cấp độ 2, cả hai bên công nhận khả năng của nhau và đồng lòng hợp tác. Điều này tạo điều kiện cho việc trao đổi chân thành, giúp phát hiện ra ý định thật sự của người cần giúp đỡ và tìm ra giải pháp hiệu quả. Ví dụ, trong một dự án cải tiến hệ thống ngân hàng, nếu tư vấn viên và phó chủ tịch ngân hàng có thể hiểu rõ hơn về nhu cầu và lo ngại của nhau, họ có thể tìm ra cách giải quyết vấn đề mà không cần phải sa thải nhân viên thừa hoặc thay đổi cấu trúc tổ chức.

Vai trò của thái độ khiêm tốn

Schein nhấn mạnh rằng, để thực sự giúp đỡ người khác, bạn cần từ bỏ xu hướng áp dụng các mô hình chuyên môn cố định. Thay vào đó, hãy tìm hiểu văn hóa của tổ chức, suy nghĩ từ góc độ của họ và hỗ trợ họ tự mình tìm ra giải pháp. Điều này đòi hỏi bạn phải sẵn sàng nhường chỗ, không cố chứng minh bản thân và đặt thành công của người được giúp lên hàng đầu.

Trong một ví dụ khác, khi một công ty dầu khí yêu cầu Schein phát triển một khuôn mẫu phân tích văn hóa, ông đã khuyên họ sử dụng nhóm đặc nhiệm hiện có để truyền đạt giá trị cốt lõi cho nhân viên mới, thay vì lãng phí thời gian phân tích văn hóa. Kết quả là, công ty đã tiết kiệm được thời gian và nguồn lực, đồng thời vẫn đạt được mục tiêu.

Kết luận

Thái độ khiêm tốn và sẵn sàng nhường chỗ là chìa khóa để xây dựng mối quan hệ cấp 2 hiệu quả. Điều này giúp tạo môi trường tin tưởng, nơi cả hai bên có thể trao đổi chân thành và tìm ra giải pháp tốt nhất. Hãy nhớ rằng, thành công của người được giúp đỡ chính là thành công của bạn.

Từ khóa:

• Tư vấn Khiêm tốn
• Mối quan hệ cấp 2
• Edgar Schein
• Giúp đỡ hiệu quả
• Thái độ khiêm tốn