Tham gia vào Kinh tế Toàn cầu: Bài học từ Nhật Bản
Trong nền kinh tế liên kết mới, chỉ những người tham gia vào nền kinh tế toàn cầu mới được coi là thành công thực sự. Theo Đại sư quản lý quốc tế Kenichi Ohmae trong cuốn sách nổi tiếng của ông “Thế giới không biên giới”, “Trong nền kinh tế liên kết mới, chỉ những người tham gia vào nền kinh tế toàn cầu mới được coi là thành công thực sự”.
Nhìn lại lịch sử phát triển kinh tế thế giới, các quốc gia phát triển đều đã phát triển mạnh mẽ nhờ tham gia vào nền kinh tế toàn cầu. Nhật Bản cũng không phải là ngoại lệ.
Thập kỷ 1970: Chiến lược Quốc tế hóa của Doanh nghiệp Nhật Bản
Vào giữa thập kỷ 1970, cùng với việc tăng đầu tư nước ngoài của các doanh nghiệp Nhật Bản, Bộ Thương mại và Công nghiệp Nhật Bản (MITI) đã tổ chức một nhóm chuyên gia và học giả để nghiên cứu chiến lược và hiện trạng đầu tư nước ngoài cũng như hoạt động của các công ty đa quốc gia của Nhật Bản.
Châu Âu, với lịch sử đầu tư mạnh mẽ, vẫn là điểm đến yêu thích của các nhà đầu tư, bao gồm cả các doanh nghiệp Nhật Bản. Nhóm chuyên gia đã thực hiện chuyến thăm kéo dài ba tuần tới Bắc Mỹ và Bảy nước Châu Âu, gặp gỡ các lãnh đạo của các công ty đa quốc gia, chuyên gia nghiên cứu vấn đề đa quốc gia, quan chức chính phủ và các quản lý của các tổ chức quốc tế.
Qua nghiên cứu, họ nhận ra rằng các công ty đa quốc gia ở châu Âu và Mỹ, có truyền thống lâu đời và đã củng cố vị trí của mình trên thị trường quốc tế, không chỉ ảnh hưởng lớn đến thị trường tiếp nhận, quê hương và nền kinh tế thế giới mà còn đạt được nhiều tiêu chuẩn chất lượng cao. Trong khi đó, nhiều công ty Nhật Bản quốc tế hóa đang ở giai đoạn khởi đầu vẫn còn thiếu xa về cả số lượng lẫn chất lượng.
Các loại hình quốc tế hóa của doanh nghiệp Nhật Bản
Các chuyên gia đã phân loại các ngành công nghiệp Nhật Bản dựa trên các yếu tố khác nhau. Ba loại hình chính bao gồm:
- Loại hình ưu tiên sản phẩm và công nghệ: Các doanh nghiệp trong lĩnh vực này, bao gồm các nhà sản xuất máy móc và thiết bị vận tải, thể hiện mức độ quốc tế hóa cao hơn so với các ngành khác, đặc biệt là trong khía cạnh tiếp thị quốc tế.
- Loại hình cải cách cấu trúc: Ngành sợi là một ví dụ điển hình, với mức độ quốc tế hóa cao thứ hai sau ngành ô tô. Tuy nhiên, do cấu trúc ngành nội địa, việc mở rộng hoạt động quốc tế đòi hỏi nhiều kế hoạch hơn.
- Loại hình hỗ trợ phát triển: Các ngành thép và hóa chất có mối liên hệ chặt chẽ với việc cải cách cơ cấu ngành nội địa Nhật Bản. Đồng thời, chúng cũng tham gia nhiều vào việc hợp tác kinh tế với các nước đang phát triển, đòi hỏi đầu tư lớn.
Thập kỷ 1980: Tiếp tục Chiến lược Quốc tế hóa
Sau khi nhận ra những hạn chế và khoảng cách với các doanh nghiệp quốc tế khác, các quản lý Nhật Bản đã quyết định học hỏi và áp dụng các phương pháp quản lý tiên tiến từ các doanh nghiệp phương Tây. Họ nhận ra rằng, việc thực hiện sản xuất tại chỗ ở Mỹ và châu Âu, đặc biệt là ở các nước Đông Âu, sẽ giúp họ vượt qua thách thức.
Đông Âu, với lợi thế về chi phí lao động thấp, kỹ năng lao động cao và thuế suất thấp, đã trở thành điểm đến hấp dẫn cho các doanh nghiệp Nhật Bản. Các quốc gia này cũng có tốc độ tăng trưởng kinh tế đáng kể, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển công nghiệp.
Thập kỷ 1990: Nhật Bản và Liên minh châu Âu
Trong thập kỷ 1990, sự mở rộng của Liên minh châu Âu đã tạo ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp Nhật Bản. Sự gia nhập của 10 quốc gia Đông Âu vào EU đã tạo ra một thị trường lớn hơn và đa dạng hơn, thúc đẩy việc đầu tư và tăng trưởng kinh tế.
Theo báo cáo của JETRO, đến năm 2003, số lượng doanh nghiệp Nhật Bản trong khu vực Đông Âu đã tăng gấp đôi so với ba năm trước, đạt 137 doanh nghiệp. Đặc biệt, ngành công nghiệp ô tô chiếm một nửa tổng số đầu tư của Nhật Bản, tương đương với đầu tư của Đức.
Kết luận
Những bài học từ quá trình quốc tế hóa của Nhật Bản cho thấy tầm quan trọng của việc học hỏi và áp dụng các phương pháp quản lý tiên tiến từ các quốc gia khác. Việc tiếp cận và hiểu rõ các vấn đề cụ thể của từng quốc gia, cũng như việc tìm kiếm các cơ hội mới, sẽ là chìa khóa để thành công trong nền kinh tế toàn cầu ngày nay.
Từ khóa:
- Kinh tế toàn cầu
- Quốc tế hóa
- Doanh nghiệp Nhật Bản
- Liên minh châu Âu
- Đầu tư nước ngoài