Truyền Sáng Trong Biển Đen
John Kay cho rằng nền tảng của sự thành công doanh nghiệp nằm ở khả năng độc đáo của doanh nghiệp, những khả năng này là kết quả của lịch sử riêng biệt của doanh nghiệp. Chúng không thể được sao chép bởi đối thủ cạnh tranh ngay cả khi họ nhận ra lợi ích mà những khả năng này mang lại. Khi doanh nghiệp thành công trong việc kết hợp những khả năng độc đáo này với môi trường bên ngoài mà họ đang đối mặt, giá trị tăng thêm được tạo ra. Từ đó, có thể suy luận rằng không có và cũng không bao giờ có chiến lược thành công doanh nghiệp chung cho tất cả mọi người trên thế giới. Hơn nữa, mỗi doanh nghiệp sẽ trải qua thăng trầm theo thời gian do sự thay đổi của khả năng cạnh tranh và khả năng tiếp cận thị trường.
Vì vậy, để hiểu rõ những công ty nào sẽ thành công trong tương lai, chúng ta cần tránh dự đoán xu hướng hiện tại của công ty. Quan điểm sai lầm phổ biến là coi quy mô hiện tại và hiệu suất như yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công trong tương lai của một công ty. Quy mô không cung cấp bảo vệ dài hạn cho những công ty không có khả năng độc đáo thực sự, và những công ty sở hữu khả năng độc đáo không bị cản trở bởi thiếu hụt quy mô trong con đường dẫn đến thành công.
Một ví dụ điển hình là Microsoft với lợi thế cạnh tranh của hệ điều hành MS-DOS và Windows. Công ty này không phụ thuộc vào khả năng sản xuất của mình mà vào khả năng tạo ra giá trị gia tăng thông qua các lĩnh vực khác. Điều này cũng đúng với các công ty như Coca-Cola, Nintendo, Glaxo, Benetton, Reebok, những công ty này không coi sản xuất là yếu tố then chốt trong hoạt động kinh doanh của mình.
Để tạo ra giá trị gia tăng, công ty phải kiểm soát được các yếu tố then chốt như syrup, tiêu chuẩn, bằng sáng chế, chức năng phối hợp và tiếp thị. Điều này giải thích vì sao những công ty tương lai có thể nhỏ hơn so với những công ty hiện tại, không cần nhiều nhân viên để tạo ra lợi nhuận lớn.
Những công ty như BMW, IBM hoặc Disney đã từng trải qua thành công rực rỡ cũng như thất bại đau đớn. Sự thành công của họ không chỉ dựa trên quy mô và thị phần mà còn dựa trên khả năng tạo ra lợi nhuận và lợi ích cho cổ đông, khả năng kỹ thuật và đổi mới, cũng như danh tiếng trong cộng đồng thương mại rộng lớn.
Thành công không có công thức chung hay chiến lược chung nào. Mỗi tình huống kinh doanh đều độc đáo, và không có lý thuyết tổng quát nào giải thích được nguyên nhân của sự thành công hoặc thất bại doanh nghiệp. John Kay nhấn mạnh rằng tiêu chí đánh giá thành công của một công ty là khả năng tạo ra giá trị gia tăng, nghĩa là tạo ra đầu ra cao hơn chi phí đầu vào.
Sự kết hợp giữa khả năng của tổ chức và thách thức mà tổ chức phải đối mặt là vấn đề then chốt để hiểu rõ về sự thành công và thất bại của doanh nghiệp. Điều này không chỉ đúng với những công ty thành công mà còn đúng với những công ty thất bại. Ví dụ, BMW và Honda đã thành công nhờ vào việc kết hợp giữa mối quan hệ bên ngoài và khả năng nội tại, trong khi những công ty như Bull, Thorn, và EMI thất bại do lựa chọn chiến lược cạnh tranh sai lầm.
Cuối cùng, bài viết này chỉ ra rằng thành công không chỉ đơn thuần là việc tạo ra một tầm nhìn, khát vọng và sứ mệnh. Thành công thực sự đến từ việc đánh giá kỹ lưỡng sức mạnh của chính doanh nghiệp và hoàn cảnh kinh tế mà nó phải đối mặt.
Hãy nhớ rằng:
- Biến đổi không ngừng
- Kỹ năng độc đáo
- Thị trường phù hợp
- Chiến lược thích ứng
- Quan hệ đối tác