Năng lực cảm xúc: Chìa khóa thành công trong sự nghiệp
Năng lực cảm xúc: Chìa khóa thành công trong sự nghiệp
Năng lực cảm xúc (Emotional Quotient – EQ) đã trở thành một khái niệm quen thuộc với nhiều người từ những năm 90 của thế kỷ trước, nhờ vào công trình nghiên cứu và phổ biến của nhà tâm lý học Daniel Goleman, người được mệnh danh là “cha đẻ” của năng lực cảm xúc. Goleman không chỉ đưa thuật ngữ này vào đời sống hàng ngày mà còn áp dụng nó vào lĩnh vực kinh doanh, tạo nên một cách nhìn mới về yếu tố quyết định thành công.
Daniel Goleman đã bốn lần nhận giải thưởng cao nhất của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ và được trao giải Thành tựu suốt đời. Cuốn sách nổi tiếng của ông, Trí tuệ cảm xúc, đã bán được hơn 5 triệu bản và nằm trong danh sách best-seller của tờ New York Times trong 18 tháng liên tiếp. Theo Goleman, trong các yếu tố quyết định thành công, trí thông minh (IQ) chỉ đóng vai trò 20%, trong khi năng lực cảm xúc chiếm đến 80%.
Năng lực cảm xúc, hay còn gọi là trí tuệ cảm xúc, là khả năng quản lý và hiểu biết về cảm xúc của bản thân và người khác. Nó bao gồm:
- Nhận biết cảm xúc của mình và người khác;
- Quản lý cảm xúc một cách hiệu quả;
- Tự động viên bản thân;
- Xây dựng và duy trì mối quan hệ tốt đẹp với người xung quanh;
- Đối mặt và vượt qua khó khăn, thất bại.
Một ví dụ thường được sử dụng để minh họa mối quan hệ giữa IQ và EQ là biểu đồ “bốn loại người” (ảnh dưới đây). Theo đó:
- Người có cả IQ và EQ cao: Những người này thường thành công xuất sắc trong sự nghiệp và cuộc sống;
- Người có IQ cao nhưng EQ thấp: Họ có thể đạt được thành công trong học vấn nhưng gặp khó khăn trong giao tiếp và làm việc nhóm;
- Người có cả IQ và EQ thấp: Khả năng thành công của họ thường bị hạn chế;
- Người có EQ cao nhưng IQ thấp: Họ có thể không xuất sắc trong học vấn nhưng lại giỏi trong việc xây dựng mối quan hệ và giải quyết vấn đề.
Thực tế cho thấy, nhiều người có IQ cao nhưng lại không thành công như mong đợi, trong khi những người có EQ cao lại dễ dàng đạt được thành công hơn. Peter Salovey, Hiệu trưởng Đại học Yale, cũng nhấn mạnh rằng quản lý cảm xúc không phải là tránh né xung đột mà là biết cách sử dụng các cảm xúc để nâng cao hiệu quả công việc.
Một nghiên cứu thực tế về nhân viên trong một công ty bảo hiểm đã cho thấy mối tương quan giữa mức độ EQ và mức lương sau một năm. Những nhân viên có EQ cao thường nhận được mức tăng lương cao hơn so với những người có EQ thấp.
Theo Goleman, lịch sử đã chứng minh rằng nhiều nhà lãnh đạo vĩ đại như Franklin, Washington, Roosevelt, Kennedy và Reagan đều có EQ rất cao, mặc dù IQ của họ chỉ ở mức trung bình. Điều này cho thấy EQ đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng mối quan hệ và lãnh đạo hiệu quả.
Để phát triển EQ, Goleman đã tổng hợp năm kỹ năng quan trọng:
- Nhận biết cảm xúc của bản thân;
- Quản lý cảm xúc một cách hiệu quả;
- Tự động viên bản thân;
- Hiểu và đồng cảm với cảm xúc của người khác;
- Xử lý mối quan hệ một cách thông minh.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng EQ không phải là yếu tố duy nhất quyết định thành công. Trong khi IQ vẫn đóng vai trò quan trọng, EQ giúp chúng ta tận dụng tối đa tiềm năng của mình và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với người xung quanh. Như Peter Salovey đã nói: “EQ rất hữu ích, nhưng nó không phải là chìa khóa mở ra một thế giới hoàn hảo. Mỗi người cần học cách phát huy cả IQ và EQ để đạt được thành công.”
Từ khóa:
- Năng lực cảm xúc
- Trí tuệ cảm xúc
- IQ và EQ
- Thành công trong sự nghiệp
- Quản lý cảm xúc