Chiến lược: Nguồn sống mạnh mẽ của doanh nghiệp

Chiến lược từ trước đến nay không phải là điều mờ nhạt, mà chính là nguồn sức sống mạnh mẽ nhất của một doanh nghiệp, ảnh hưởng trực tiếp đến cách họ tiến triển và có thể đi xa đến đâu. Mức độ cao nhất của chiến lược là lựa chọn một bỏ chín, trong khi mức độ cao nhất của chiến thuật là tập trung lực lượng vào một điểm duy nhất.

Tác giả: Li Jian

Kinh doanh doanh nghiệp bắt đầu từ chiến lược. Chiến lược giống như bộ định vị GPS của doanh nghiệp.

Càng đơn giản hóa chiến lược, tốc độ và hiệu suất càng tăng lên.

Vậy, chiến lược tốt là gì? Đơn giản chỉ là sáu chữ: Lựa chọn, Tiêu chuẩn, Thứ nhất.

Lựa chọn: Lựa chọn một bỏ chín

Chiến lược là gì? Nếu tách hai từ này ra để hiểu: “Chiến” là hành động, giải quyết vấn đề về việc doanh nghiệp nên làm gì. “Lược” là không làm, giải quyết vấn đề về việc doanh nghiệp nên không làm gì.

Nói một cách ngắn gọn: Chiến lược là một sự lựa chọn giữa việc làm (lựa chọn) và không làm (bỏ), tức là chọn làm gì và không làm gì.

Như vậy, “chiến” và “lược”, cái nào quan trọng hơn? Câu trả lời là “chiến” quan trọng hơn “lược”. Vì “chiến”, tức là việc lựa chọn làm gì, là bản chất đầu tiên của chiến lược.

Hầu hết các vấn đề xuất hiện trong doanh nghiệp đều liên quan đến chiến lược. Hoặc chiến lược không rõ ràng, dẫn đến việc lựa chọn không rõ ràng, phân bổ nguồn lực không tập trung, chi phí cao và kết quả ít; hoặc hướng chiến lược sai lầm, dẫn đến việc lựa chọn không đúng, làm nhiều hơn thì sai nhiều hơn, cuối cùng rơi vào tình trạng “nói gì cũng quan trọng, làm gì cũng sai”.

Điều khó khăn nhất trong chiến lược là gì? Đó là việc lựa chọn. Lựa chọn dường như đơn giản nhưng đòi hỏi kỹ năng cao, người quản lý doanh nghiệp cần hiểu rõ bản chất đầu tiên của chiến lược và từ bỏ những chiến lược không liên quan – lựa chọn A đồng nghĩa với việc từ bỏ B.

Điều khó khăn nhất trong lựa chọn là gì? Đó là lòng tham và nỗi sợ hãi trong con người. “Lòng tham” là khi người quản lý doanh nghiệp muốn nắm bắt mọi cơ hội và không muốn từ bỏ bất cứ thứ gì, muốn kiếm tiền từ mọi thứ. “Nỗi sợ hãi” là khi người quản lý doanh nghiệp sợ mất mát, luôn cố gắng làm việc một cách cân bằng.

Sự cám dỗ thương mại luôn tồn tại, việc lựa chọn chiến lược yêu cầu người quản lý doanh nghiệp vượt qua những yếu điểm của bản thân, chỉ lựa chọn những yếu tố cốt lõi của chiến lược. Thời gian và năng lượng của người quản lý doanh nghiệp có hạn, nguồn lực và khả năng của doanh nghiệp cũng có hạn, không thể làm tất cả những gì họ muốn.

Một chiến lược tốt thường đạt được việc lựa chọn một bỏ chín, tìm thấy bản chất cốt lõi của chiến lược và tập trung tất cả năng lượng, thời gian và nguồn lực vào bản chất cốt lõi đó. Mức độ cao nhất của chiến lược là lựa chọn một bỏ chín, trong khi mức độ cao nhất của chiến thuật là tập trung lực lượng vào một điểm duy nhất. Chỉ khi đã lựa chọn một bỏ chín, mới có thể tập trung lực lượng vào một điểm duy nhất. Đối với doanh nghiệp, sự kết hợp của hai “một” này sẽ giúp doanh nghiệp chiến thắng trên thị trường và phát triển bền vững.

Tiêu chuẩn: Thế giới hàng đầu

“Chiến” là bản chất đầu tiên của chiến lược, là việc lựa chọn làm gì, vậy người quản lý doanh nghiệp nên lựa chọn làm gì? Đó chắc chắn là việc chọn mục tiêu cao.

Chọn mục tiêu cao nghĩa là gì? “Chọn” là lựa chọn; “cao” là tiêu chuẩn cao; “lập” là lập chí. Người quản lý doanh nghiệp cần có hoài bão cao xa, ngay từ đầu chọn mục tiêu hàng đầu thế giới và đặt mục tiêu cuối cùng làm điểm khởi đầu, kinh doanh doanh nghiệp theo tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, mở đầu cho hành trình doanh nghiệp.

Tại sao lại chọn mục tiêu cao?

Lựa chọn của người quản lý doanh nghiệp quyết định gen của doanh nghiệp, gen của doanh nghiệp quyết định sức sống của doanh nghiệp. Người quản lý doanh nghiệp đã chọn chiến lược gì, đồng nghĩa với việc họ đã chọn tiêu chuẩn, sản phẩm gì, thu hút khách hàng loại nào… Lựa chọn chiến lược của người quản lý doanh nghiệp quyết định kết cục cuối cùng của doanh nghiệp.

Người quản lý doanh nghiệp chọn trở thành “chim ưng”, bay lên độ cao 10.000 mét, hay chọn trở thành “ngan”, “cú”, “ruồi”, bay ở độ cao 1.000 mét, 100 mét, 10 mét, kết quả sẽ hoàn toàn khác nhau. Chọn trở thành “chim ưng”, sẽ theo tiêu chuẩn của “chim ưng” để phân bổ nguồn lực, tương lai có thể tự do bay lượn ở độ cao 10.000 mét; chọn trở thành “ruồi”, sẽ theo tiêu chuẩn của “ruồi” để phân bổ nguồn lực, vậy tương lai chỉ có thể bay thấp, luôn có thể bị đánh chết.

Bây giờ hầu hết các ngành công nghiệp đều đang đối mặt với cạnh tranh toàn cầu, doanh nghiệp muốn giành chiến thắng, phải chọn mục tiêu cao, lấy mục tiêu cuối cùng làm điểm khởi đầu, ngay từ giai đoạn đầu tiên chọn tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, đây là con đường hiệu quả nhất để kinh doanh doanh nghiệp, vì nó vượt qua thời gian và không gian. Mục tiêu cuối cùng rõ ràng rồi, câu hỏi về cách phân bổ nguồn lực thời gian và không gian sẽ được giải quyết, kết quả kinh doanh 1 năm của doanh nghiệp sẽ tương đương với kết quả 3 năm, 5 năm, thậm chí 10 năm của các đối thủ cạnh tranh, tạo ra đòn bẩy giảm chiều để giành không gian phát triển.

Ví dụ:

Trung Quốc có một công ty sản xuất đinh vít – “Nhà vô địch ẩn danh Made in China” Công ty Công nghệ New Energy Hunan Feiwol. Khi mới thành lập, công ty chỉ có một nhà xưởng nhỏ khoảng 200-300 mét vuông, khó khăn nhất là không có cần cẩu và máy nâng, mỗi thanh thép nặng 200 kg cần phải được nâng bằng tay từ kho lên máy cắt. Dù vậy, Zhang Youjun vẫn từ đầu đã chọn tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, viết lên tường nhà xưởng một dòng chữ: “Xây dựng cơ sở sản xuất bu lông dự ứng lực lớn nhất thế giới cho tua bin gió”, ông rất kiên định rằng “không làm thì thôi, làm thì phải làm tốt nhất”.

Là một doanh nghiệp sản xuất nhỏ, muốn mở rộng trong một lĩnh vực cụ thể không hề dễ dàng, nhưng vì đã chọn mục tiêu chiến lược hàng đầu thế giới, Feiwol đã sản xuất bu lông dự ứng lực cho tua bin gió theo tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, tạo ra lợi thế cạnh tranh riêng của mình, sau 7 năm đã chiếm 70% thị phần toàn cầu trong lĩnh vực này.

Tóm lại, người sáng lập Feiwol đã nhận ra bản chất cốt lõi của chiến lược ngay từ khi thành lập doanh nghiệp, đã có ý định chiến lược “thứ nhất” từ ban đầu, để đạt được mục tiêu “hàng đầu thế giới”, đã áp dụng chiến lược “tập trung vào một điểm” và biến thị trường đinh vít nhỏ bé thành một thị trường sâu rộng, cuối cùng trở thành số một trong lĩnh vực này.

Lựa chọn tiêu chuẩn hàng đầu thế giới là “chiến”, tức là bản chất đầu tiên của chiến lược. Trên cơ sở chiến lược “một”, người quản lý doanh nghiệp cần từ bỏ mọi sự cám dỗ khác.

Phương pháp bốn tiêu chuẩn: Trở thành doanh nghiệp hàng đầu thế giới

Lựa chọn không đồng nghĩa với việc thực hiện. Chúng ta biết rằng nên chọn tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, tiếp theo là thiết kế chiến lược dựa trên tiêu chuẩn. Thiết kế chiến lược chia thành 4 bước, tôi gọi đó là “phương pháp bốn tiêu chuẩn”.

1. Định tiêu chuẩn

Định tiêu chuẩn giải quyết vấn đề “Doanh nghiệp tương lai sẽ trở thành ai”, tức là mục tiêu chiến lược 10 năm, 20 năm, 30 năm của doanh nghiệp.

Bản chất đầu tiên của chiến lược là lựa chọn tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, tức là trở thành doanh nghiệp hàng đầu thế giới.

Tại sao lại định tiêu chuẩn hàng đầu thế giới? Vì logic thương mại là như nhau, việc làm việc lớn và việc làm việc nhỏ có độ khó và quy trình như nhau, “nhân tài, tài chính, vật tư, cung cấp, sản xuất, bán hàng, nghiên cứu, dịch vụ”, không thể thiếu một khía cạnh nào, đều tiêu tốn thời gian và năng lượng, nhưng việc định tiêu chuẩn khác biệt, kết quả có thể khác biệt rất nhiều.

Thực tế, khi chúng ta định tiêu chuẩn của doanh nghiệp là hàng đầu thế giới, chọn làm việc lớn, chúng ta còn có thể nhận được giá trị lãi kép.

Thứ nhất, làm việc lớn, cạnh tranh ít hơn. Càng đơn giản và dễ dàng, càng có nhiều người muốn làm và biết cách làm, cạnh tranh càng gay gắt. Chính vì vậy, nếu chúng ta chọn làm việc lớn và khó, cạnh tranh thực sự không quá gay gắt. Đồng sáng lập của Tập đoàn Blackstone, Stephen Schwarzman, trong cuốn sách “Stephen Schwarzman: Bài học kinh nghiệm” đã nói rằng: Vấn đề càng nghiêm trọng, cạnh tranh càng ít, phần thưởng cho người giải quyết vấn đề càng lớn.

Thứ hai, làm việc lớn, tỷ lệ thành công cao hơn. Lựa chọn cao đạt trung bình, lựa chọn trung bình đạt thấp, lựa chọn thấp đạt thấp. Người quản lý doanh nghiệp định tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, dù không trở thành hàng đầu thế giới, ít nhất cũng có thể trở thành chuyên gia. Từng là người sáng lập chuỗi nhà môi giới bất động sản Lianjia, Zuo Hui từng nói: “Chọn con đường khó khăn, tỷ lệ thành công thực sự cao hơn, có giá trị hơn.”

2. So sánh tiêu chuẩn

Kết thúc việc định tiêu chuẩn, bước thứ hai trong thiết kế chiến lược là so sánh tiêu chuẩn, giải quyết vấn đề “Doanh nghiệp nên học ai để trở thành hàng đầu thế giới”. Muốn làm tốt so sánh tiêu chuẩn, cần giải quyết ba vấn đề:

So sánh với ai? Vì doanh nghiệp muốn trở thành hàng đầu thế giới, đối tượng so sánh chiến lược của doanh nghiệp chỉ có một: Doanh nghiệp hàng đầu thế giới, học tư duy hàng đầu, mô hình hàng đầu, nhận thức hàng đầu và logic hàng đầu. Làm hamburger, hãy so sánh với McDonald’s; làm cà phê, hãy so sánh với Starbucks.

So sánh cái gì? Câu trả lời là so sánh nguyên nhân, không so sánh kết quả, so sánh “linh hồn”, không so sánh “dạng thức”.

Doanh nghiệp học tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, cần nhìn thấu đáo bề ngoài để thấy được bản chất, tìm ra logic cơ bản của doanh nghiệp hàng đầu, coi trọng phương pháp luận và khung lý thuyết, quan tâm đến tư duy giải bài toán hơn là bài toán chính, học cách đánh cá chứ không phải con cá.

Làm thế nào để so sánh với doanh nghiệp hàng đầu? Hãy chia sẻ một mẫu cho mọi người:

Cách so sánh tiêu chuẩn tốt nhất là trở thành khách hàng của doanh nghiệp hàng đầu. Nếu doanh nghiệp kinh doanh cà phê, bạn cần đi uống cà phê của Starbucks, nghiên cứu hạt cà phê, máy xay, trang trí cửa hàng, tiêu chuẩn nhân viên, tất cả các tiêu chuẩn chi tiết cần được so sánh với doanh nghiệp của bạn.

So sánh tiêu chuẩn không chỉ là một phương pháp quản lý, mà còn là một khả năng chiến lược. Khả năng này cần thông qua việc theo dõi liên tục, thu thập, phân tích và cải thiện, chỉ có như vậy mới có thể học được chân lý.

Hãy nhớ: So sánh tiêu chuẩn không phải là “sao chép”, mà là học hỏi một cách khiêm tốn và chân thành những ưu điểm của doanh nghiệp khác, cố gắng vượt qua họ.

3. Xác định tiêu chuẩn

Bước thứ ba trong thiết kế chiến lược là xác định tiêu chuẩn, giải quyết vấn đề “Doanh nghiệp nên sử dụng tiêu chuẩn gì để tạo giá trị cho khách hàng”.

Tiêu chuẩn quyết định gen của doanh nghiệp. Sau khi người quản lý doanh nghiệp định tiêu chuẩn và so sánh tiêu chuẩn, tìm ra khoảng cách giữa doanh nghiệp mình và doanh nghiệp hàng đầu thế giới, tiếp theo, cần đối chiếu với tiêu chuẩn của doanh nghiệp hàng đầu thế giới, nâng cấp tiêu chuẩn của doanh nghiệp “nhân tài, tài chính, vật tư, cung cấp, sản xuất, bán hàng, nghiên cứu, dịch vụ” và các khía cạnh khác, thiếu gì bù vào đó.

Tất cả các cuộc cạnh tranh thương mại đều là cuộc cạnh tranh ở cấp độ đơn vị nhỏ nhất. Dù quy mô doanh nghiệp lớn hay nhỏ, đều phải bắt đầu từ đơn vị nhỏ nhất, ví dụ như một sản phẩm, một cửa hàng.

Ví dụ:

Một trong những chuỗi nhà hàng lớn nhất thế giới, McDonald’s, hiện có hơn 37.855 cửa hàng tại 120 quốc gia và vùng lãnh thổ, quản lý một doanh nghiệp lớn như vậy không hề dễ dàng. Nhưng ai đã từng ăn tại McDonald’s đều biết rằng, khi bước vào bất kỳ cửa hàng nào của McDonald’s, bánh hamburger đều có hương vị giống nhau. McDonald’s đã làm thế nào để đạt được điều đó? Câu trả lời là ba từ: Chuẩn hóa.

Những nỗ lực của McDonald’s trong việc chuẩn hóa được thể hiện trong từng đơn vị nhỏ nhất. Chiều dài, chiều rộng, thể tích, thời gian, nhiệt độ; độ dày của bánh hamburger, cách rắc hạt vừng, chiều cao quầy, tỷ lệ mỡ thịt, những chi tiết nhỏ này đều có yêu cầu nghiêm ngặt của McDonald’s.

Tại sao McDonald’s lại say mê với việc chuẩn hóa đến vậy? Có hai lý do.

Chuẩn hóa mang lại cho doanh nghiệp hiệu suất cao và chi phí thấp. Điều này yêu cầu doanh nghiệp phải nhìn xa trông rộng ngay từ khi thành lập, xây dựng ý thức về việc xây dựng hệ thống quản lý mở rộng.

Hệ thống quản lý chuẩn hóa có thể sao chép, hỗ trợ chiến lược mở rộng của doanh nghiệp. Đặc biệt, sau khi doanh nghiệp chứng minh được tính khả thi của mô hình kinh doanh trong “vườn thí nghiệm”, cần thông qua hệ thống quản lý chuẩn hóa để sao chép nhanh chóng, tăng thị phần.

Doanh nghiệp cần nâng cấp tiêu chuẩn như thế nào? Tiêu chuẩn cao là đạt đến giới hạn khả năng của mình, đạt đến mức độ mà người khác không thể đạt được. Trong thực tế, nó có hai ý nghĩa: Tập trung vào ngành nghề chính, ngay cả khi chỉ nâng cao 1%, cũng sẵn lòng đầu tư 100%; Mức độ cao nhất của tiêu chuẩn cao là nhận thức vượt trội toàn ngành, sớm nhận ra và đạt được nhu cầu cốt lõi của ngành và khách hàng.

4. Siêu tiêu chuẩn

Bước thứ tư trong thiết kế chiến lược là siêu tiêu chuẩn. Siêu tiêu chuẩn giải quyết vấn đề “Doanh nghiệp làm thế nào để tạo ra lợi thế cạnh tranh độc đáo của mình”.

Như vậy, doanh nghiệp cần làm gì để vượt qua tiêu chuẩn và trở thành hàng đầu trong ngành? Câu trả lời là cải tiến liên tục.

Trong kỷ nguyên internet, đối thủ của chúng ta sẽ phản ứng nhanh chóng và đuổi kịp, thậm chí còn làm tốt hơn, chúng ta luôn có thể mất lợi thế, vì vậy, chiến lược duy nhất là cải tiến liên tục.

Cải tiến liên tục là việc cải thiện mỗi ngày, không ngừng nâng cấp chất lượng, con đường này không bao giờ dừng lại.

Hãy tưởng tượng, nếu tất cả mọi người trong doanh nghiệp đều tập trung vào tiêu chuẩn hàng đầu thế giới, xung quanh giá trị khách hàng, học hỏi mỗi ngày, không ngừng phản tỉnh và cải tiến, thì doanh nghiệp trở thành hàng đầu thế giới chỉ là vấn đề thời gian.

Cải tiến liên tục yêu cầu doanh nghiệp có khả năng học hỏi liên tục, vì học hỏi liên tục mới có thể đổi mới.

Nhân vật võ thuật nổi tiếng Lý Tiểu Long từng nói: “Tôi không sợ người luyện 10.000 cách đá, tôi sợ người luyện cùng một cách đá 10.000 lần”.

Đó chính là sức mạnh của việc học liên tục, sức mạnh của cải tiến liên tục.