Những đặc điểm của sự thay đổi môi trường mạnh mẽ:
- Đột biến: xảy ra đột ngột, khiến mọi người không kịp trở tay;
- Bất khả hồi: sau khi đột biến, môi trường khó có thể phục hồi trong một thời gian dài;
- Hậu quả nghiêm trọng: đột biến dẫn đến thay đổi cấu trúc hệ thống;
- Tổ hợp phức tạp: nguyên nhân, quá trình và cơ chế của sự đột biến đều rất phức tạp; hệ thống đang thay đổi mang tính chất hỗn loạn;
- Bấp bênh: sóng này chưa yên sóng khác lại nổi lên. Nếu sự bất ổn có quy luật nhất định về thời gian và không gian, thì nó mang một mức độ xác định; ngược lại, nó là không xác định.
Từ góc nhìn sinh thái, sự thay đổi môi trường lớn có thể khiến một số loài, thậm chí là đa số loài dựa vào điều kiện sinh thái ban đầu không còn tồn tại – hoặc tuyệt chủng, hoặc chuyển đổi thành loài khác.
Sự thay đổi môi trường lớn đã gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đối với nhiều ngành công nghiệp và doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Mặc dù chúng ta không thể đánh giá rõ ràng tác động của sự thay đổi môi trường đối với tương lai, nhưng chúng ta biết rằng để thích ứng với sự thay đổi lớn, doanh nghiệp cần thực hiện các hành động sau:
Phát hiện mô hình sống còn giới hạn
Khi môi trường thay đổi đột ngột, nhiệm vụ hàng đầu của doanh nghiệp là “sống sót”. Do đó, phải tìm ra mô hình sống còn giới hạn. Đặc điểm chính của mô hình này là sử dụng ít tài nguyên nhất, duy trì lâu nhất có thể. Đây cũng là chiến lược tồn tại lâu dài, đánh đổi thời gian để lấy không gian.
Cá sấu, cùng thời với khủng long, đã không chỉ sống sót sau sự tuyệt chủng của khủng long, mà cho đến nay, ngoài con người, không có kẻ thù tự nhiên nào khác trên chuỗi thức ăn.
Nó có thể sống trong nhiều môi trường khác nhau như sông, ao, đầm lầy, hoang mạc, đồi núi và có thể ngủ đông; chủ yếu săn bắt thức ăn dưới nước, tiêu thụ ít và hiệu suất cao.
Đây là mô hình sống còn điển hình của động vật lớn trong thế giới tự nhiên.
Trong thực tiễn kinh doanh, mô hình sống còn giới hạn thường bao gồm các yếu tố chính sau:
- Số lượng sản xuất tối thiểu, tốc độ phản hồi thị trường nhanh nhất, tồn kho nhỏ nhất và vòng quay nhanh nhất.
- Giá thấp nhất
- Đơn vị sản phẩm và dịch vụ nhỏ nhất
Để giữ vững nền tảng cơ bản
Trong môi trường cục bộ, doanh nghiệp càng gặp khó khăn, càng phải giữ vững nền tảng cơ bản. Chúng là các yếu tố kinh doanh cốt lõi của doanh nghiệp, là cơ sở cho sự hồi sinh hoặc phát triển tiếp theo của doanh nghiệp.
Giữ được nền tảng, không sợ thiếu củi. Các yếu tố kinh doanh cốt lõi chính bao gồm:
- Nhân viên cốt lõi. Họ là trụ cột tạo ra giá trị cho doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp gặp khó khăn, có thể sẽ sa thải nhân viên, nhưng phải giữ vững nhân viên cốt lõi.
- Khách hàng cốt lõi. Đó là khách hàng chiến lược quan trọng nhất. Mặc dù môi trường bên ngoài thay đổi, mối quan hệ với khách hàng cốt lõi không thể thay đổi.
- Hợp tác cốt lõi. Bao gồm nhà cung cấp chiến lược và nhà phân phối quan trọng.
Xây dựng liên minh hiệu quả
Lúc khó khăn càng phải kết bạn rộng rãi hơn.
Trong tình hình đột biến, doanh nghiệp cần xây dựng liên minh rộng rãi để tạo ra môi trường ngoại vi thuận lợi. Liên minh bao gồm:
- Liên minh cùng ngành
- Liên minh chuỗi cung ứng
- Liên minh xã hội khác
Qua cơ chế liên minh, doanh nghiệp có thể chia sẻ nguồn lực liên minh, nhận được sự giúp đỡ từ các thành viên khác trong liên minh, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng của các yếu tố không hợp tác, không thân thiện.
Trong tất cả các liên minh, liên minh cùng ngành là khó xây dựng nhất. Điều này đòi hỏi tất cả các thành viên cùng ngành phải nắm bắt đúng mối quan hệ giữa cạnh tranh và hợp tác, giảm thiểu các trò chơi không hợp tác, không thân thiện.
Liên minh cùng ngành không có nghĩa là loại bỏ cạnh tranh, mà là cạnh tranh dựa trên nguyên tắc chung và thoả thuận.
Khi toàn bộ ngành công nghiệp gặp phải sự tác động, thách thức, nó có thể hợp nhất các doanh nghiệp riêng lẻ thành một lực lượng tổ chức, bảo vệ an toàn ngành công nghiệp, bảo vệ lợi ích ngành công nghiệp.
Trong áp lực sinh tồn lớn, một số doanh nghiệp có thể chọn cách cạnh tranh gay gắt, cực đoan, ví dụ như tấn công đối thủ trên phương tiện truyền thông, không tiếc chi phí tranh giành kênh phân phối, không tiếc chi phí đánh giá giá cả.
Những hành động này ẩn chứa yếu tố đầu cơ và phi lý, thường không đạt được hiệu quả mong đợi.
Hoạt động ở khu vực biên giới
Khu vực biên giới là lĩnh vực kinh doanh mà doanh nghiệp thường ít chú ý, ít quan tâm. Đó là những dòng suối nhỏ bên cạnh con đường chính – thị trường phụ bên ngoài thị trường chính.
Các sản phẩm mới bên ngoài sản phẩm chính hoặc các dịch vụ mới bên ngoài dịch vụ chính, cũng như các lĩnh vực kinh doanh mới mà doanh nghiệp từng muốn thực hiện nhưng chưa thành công.
Khi môi trường thay đổi đột ngột, con đường chính không còn nước hoặc thiếu nước, những dòng suối nhỏ thường ít thu hút này có ý nghĩa chiến lược – giúp doanh nghiệp sống sót, đánh đổi thời gian để lấy không gian.
Chúng tôi gọi việc “hoạt động” ở đây là tạo ra dòng giá trị trong các lĩnh vực biên giới, đạt được một số lợi nhuận.
Hoạt động ở khu vực biên giới thường là giải pháp tạm thời trong tình huống khủng hoảng, là sự khám phá và thử nghiệm để đối phó với sự không chắc chắn. Nhưng cũng có thể từ đó mở ra một con đường chính mới.
Các dòng suối nhỏ trước đây có thể trở thành con sông lớn.
Khi môi trường thay đổi, nhiệm vụ hàng đầu của doanh nghiệp là “sống sót”. Do đó, phải tìm ra mô hình sống còn giới hạn: sử dụng ít tài nguyên nhất, duy trì lâu nhất có thể.
Giữ được nền tảng, không sợ thiếu củi. Trong môi trường cục bộ, doanh nghiệp càng gặp khó khăn, càng phải giữ vững nền tảng cơ bản; doanh nghiệp càng gặp khó khăn, càng phải xây dựng liên minh rộng rãi; doanh nghiệp càng gặp khó khăn, càng phải hoạt động ở khu vực biên giới.
Chỉ như vậy, mới có thể như cá sấu cùng thời với khủng long, không chỉ sống sót mà còn không có kẻ thù tự nhiên nào khác trên chuỗi thức ăn trừ con người. Mới thật sự đạt được sự tiến hóa của doanh nghiệp, vẽ ra bản đồ chiến lược dài hạn thuộc về mình!
Từ khóa:
- Sự thay đổi môi trường
- Mô hình sống còn giới hạn
- Nền tảng cơ bản
- Liên minh
- Khu vực biên giới