Phương pháp hỏi Socrates cho lãnh đạo.

Lãnh đạo thông qua câu hỏi: Phương pháp hiệu quả để giải quyết vấn đề

Những nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ giải quyết vấn đề mà còn biết cách đưa ra những câu hỏi đúng đắn để giúp người khác tự tìm ra lời giải. Điều này không chỉ thúc đẩy sự phát triển cá nhân mà còn tạo ra một môi trường làm việc sáng tạo và hợp tác.

Tầm quan trọng của việc đặt câu hỏi

Trong quá trình lãnh đạo, nhiều người thường tập trung vào việc giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng và hiệu quả. Tuy nhiên, đôi khi việc trực tiếp giải quyết vấn đề có thể hạn chế khả năng tư duy độc lập của nhân viên. Thay vào đó, việc đưa ra những câu hỏi đúng đắn có thể giúp mọi người suy nghĩ sâu hơn về vấn đề, từ đó tìm ra giải pháp phù hợp hơn.

Cách tiếp cận này được gọi là “phương pháp Socratic”, lấy tên từ nhà triết học Hy Lạp cổ đại Socrates. Phương pháp này dựa trên việc đưa ra và trả lời các câu hỏi nhằm kích thích tư duy phê phán, làm rõ quan điểm và tìm ra giải pháp tốt nhất. Khi áp dụng phương pháp này trong lãnh đạo, bạn sẽ thấy rằng việc thắc mắc và thảo luận cùng nhân viên có thể mang lại những kết quả bất ngờ.

Hậu quả của việc tránh né câu hỏi

Tránh né câu hỏi có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho cả cá nhân và tổ chức:

Mất niềm tin: Nếu nhân viên sợ đặt câu hỏi vì lo lắng bị đánh giá thấp, họ sẽ chọn im lặng, điều này dẫn đến việc họ không dám bày tỏ ý kiến hoặc chia sẻ khó khăn.
Giảm hiệu suất: Khi mục tiêu, quyết định và kế hoạch không được làm rõ thông qua câu hỏi, việc đạt được kết quả mong muốn trở nên khó khăn hơn.
Chặn đứng sự phát triển: Việc không đặt câu hỏi hạn chế khả năng học hỏi và sáng tạo, đồng thời ngăn cản nhân viên phát huy hết tiềm năng của mình.
Giảm tinh thần hợp tác: Một môi trường thiếu sự thắc mắc và thảo luận sẽ làm giảm lòng tin giữa các thành viên, từ đó ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm.

Ba tình huống ứng dụng phương pháp lãnh đạo thông qua câu hỏi

Tình huống 1: Giải phóng tiềm năng tổ chức

Peter Drucker, một trong những nhà tư tưởng quản trị hàng đầu thế kỷ 20, đã chứng minh sức mạnh của việc đặt câu hỏi thông qua cuộc gặp gỡ với Jack Welch, CEO của General Electric. Drucker đã đưa ra hai câu hỏi đơn giản nhưng sâu sắc:

“Nếu bạn chưa tham gia vào lĩnh vực này, bạn có quyết định tham gia không?”
“Nếu câu trả lời là ‘không’, bạn sẽ làm gì?”

Điều này đã giúp Welch xác định chiến lược dài hạn cho General Electric, đưa công ty trở thành một trong những doanh nghiệp thành công nhất của Mỹ. Từ đó, chúng ta có thể thấy rằng việc đặt câu hỏi đúng đắn có thể tạo ra sự thay đổi lớn trong tổ chức.

Tình huống 2: Phát triển tài năng

Những nhà lãnh đạo xuất sắc không chỉ giải quyết vấn đề mà còn giúp nhân viên phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề của riêng họ. Khi nhân viên gặp khó khăn, thay vì trực tiếp can thiệp, hãy đặt ra những câu hỏi hướng dẫn họ tự tìm ra giải pháp. Điều này không chỉ giúp họ phát triển kỹ năng mà còn tăng cường lòng tin và trách nhiệm.

Ví dụ, khi một thành viên trong đội ngũ mang đến một vấn đề, bạn có thể hỏi:

“Bạn cần giải quyết vấn đề gì?”
“Có ba phương án nào để giải quyết vấn đề này?”
“Phương án nào là tốt nhất?”
“Nếu bạn là tôi, bạn sẽ quyết định như thế nào?”
“Cái gì đang cản trở bạn đưa ra quyết định này?”

Tình huống 3: Giải quyết vấn đề hiệu suất kém

Khi đối mặt với vấn đề hiệu suất kém, việc đặt câu hỏi đúng đắn là vô cùng quan trọng. Đừng chấp nhận những câu trả lời chung chung, mà hãy đi sâu vào nguyên nhân gốc rễ của vấn đề. Ví dụ, bạn có thể hỏi:

“Bạn mô tả tình hình hiện tại như thế nào?”
“Có điều gì ảnh hưởng đến hiệu suất của bạn mà tôi chưa biết?”
“Các yêu cầu công việc có rõ ràng không?”
“Hiệu suất cao nên như thế nào?”
“Nếu có thể bắt đầu lại, bạn sẽ làm gì khác?”
“Bạn có kế hoạch nào để cải thiện hiệu suất của mình?”
“Bước đầu tiên bạn sẽ làm gì?”
“Nếu bạn là tôi, bạn sẽ hành động như thế nào?”
“Tôi có thể làm gì để giúp bạn đạt được kết quả mong đợi?”

Kết luận

Việc đặt câu hỏi không chỉ là một kỹ năng lãnh đạo mà còn là một phương pháp hiệu quả để xây dựng lòng tin, khuyến khích sự sáng tạo và giải quyết vấn đề. Bằng cách tạo ra một môi trường mở và tôn trọng ý kiến, bạn có thể giúp nhân viên phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề, từ đó nâng cao hiệu suất và tiềm năng của tổ chức.

Từ khóa:

Lãnh đạo
Câu hỏi
Giải quyết vấn đề
Phát triển nhân viên
Hiệu suất