Bài viết về chuyển đổi doanh nghiệp

Chuyển đổi doanh nghiệp: Khó khăn không phải ở công nghệ, mà ở con người

Gần đây, tôi đã có cơ hội trao đổi sâu với một chuyên gia có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực số hóa và công nghệ thông tin. Trong khi ông tập trung nhiều vào các giải pháp kỹ thuật, tôi lại chú trọng đến yếu tố con người và tổ chức. Tuy nhiên, chúng tôi đều đi đến cùng một kết luận: mặc dù công nghệ đóng vai trò quan trọng, nhưng yếu tố quyết định thành bại của quá trình chuyển đổi chính là con người.

Tại sao nói khó khăn nằm ở con người?

Theo đánh giá của các chuyên gia công nghệ, hệ thống IT hiện đại đã phát triển vượt bậc so với mức quản lý nội bộ của hầu hết các doanh nghiệp. Điều này nghĩa là, thách thức lớn nhất của chuyển đổi số không nằm ở việc thực hiện các giải pháp kỹ thuật từ bên ngoài, mà nằm ở khả năng thích ứng của tổ chức nội bộ, đặc biệt là con người.

Khó khăn thứ nhất: Không phải ở tư duy, mà ở hành động

Một năm trước, tôi đã chia sẻ về chiến lược chuyển đổi với một tập đoàn bất động sản quy mô tỷ đô. Từ phản hồi của lãnh đạo và những cuộc trao đổi sau đó với các cấp quản lý, có thể thấy họ hoàn toàn nhận thức được tầm quan trọng của việc chuyển đổi và đã xác định rõ hướng đi. Tuy nhiên, sau một năm, mọi thứ vẫn gần như không thay đổi.

Tương tự, tại một công ty sản xuất, tình trạng này kéo dài suốt ba năm. Mặc dù mọi người đều đồng ý về mục tiêu và phương hướng, nhưng hành động cụ thể để thực hiện chuyển đổi vẫn chưa xuất hiện. Điều này cho thấy rằng, biết được lý thuyết không đảm bảo sẽ có hành động tương ứng. Giữa “biết” và “làm” còn cách xa hàng ngàn dặm. Nhiều doanh nghiệp thường chỉ dừng lại ở việc đưa ra khẩu hiệu, kế hoạch, nhưng thiếu hành động thực tế.

Khó khăn thứ hai: Không phải ở nhân viên, mà ở lãnh đạo

Vào đầu năm nay, tôi đã thăm một doanh nghiệp ở Thổ Nhĩ Kỳ (Turkey). Trong cuộc trao đổi kéo dài ba giờ với chủ tịch, ông than phiền rằng mặc dù đã đề xuất chuyển đổi từ nửa năm trước, nhưng các nhân viên dưới quyền vẫn chưa có động thái gì. Sau đó, khi trao đổi với các cấp quản lý, họ cũng bày tỏ sự lo ngại về việc khó khăn trong việc thúc đẩy nhân viên cũ tham gia vào quá trình chuyển đổi.

Tuy nhiên, vấn đề không nằm ở nhân viên mà nằm ở lãnh đạo. Những người đề xuất chuyển đổi, đưa ra chiến lược và khẩu hiệu, thường là những người ở vị trí cao nhất. Nhưng họ lại mong đợi nhân viên dưới quyền sẽ là những người tiên phong trong việc thực hiện. Điều này giống như muốn hái trái cây trên cây cao mà không leo lên. Nhân viên đang chờ xem lãnh đạo sẽ làm gì trước. Nếu lãnh đạo không hành động, nhân viên sẽ tiếp tục chờ đợi và quan sát.

Khó khăn thứ ba: Không phải ở cá nhân, mà ở văn hóa

Trong một dự án nghiên cứu về chuyển đổi của một doanh nghiệp, tôi đã phỏng vấn nhiều nhân viên và quản lý. Một vị phó tổng giám đốc đã thẳng thắn thừa nhận rằng, dù đã đưa nhiều lãnh đạo mới từ bên ngoài vào, nhưng ít có thay đổi đáng kể. Ông giải thích rằng, vấn đề nằm ở văn hóa công ty đã tồn tại hơn 20 năm, vừa độc đáo vừa cứng nhắc.

Đây là vấn đề chung của nhiều doanh nghiệp. Khi quyết định chuyển đổi, nhiều lãnh đạo nghĩ rằng chỉ cần tìm kiếm những nhân tài từ bên ngoài là đủ. Tuy nhiên, nếu văn hóa công ty không thay đổi, ngay cả những người giỏi nhất cũng khó có thể hòa nhập và tạo ra tác động tích cực. Văn hóa là yếu tố cốt lõi, quyết định sự thành công hay thất bại của quá trình chuyển đổi.

Làm thế nào để vượt qua “ba khó”?

Dựa trên kinh nghiệm tư vấn, tôi đề xuất ba nguyên tắc để giải quyết những khó khăn trong quá trình chuyển đổi:

1. “Suy nghĩ chậm, hành động nhanh”

Chuyển đổi doanh nghiệp là một nhiệm vụ quan trọng, đòi hỏi sự suy nghĩ kỹ lưỡng trước khi hành động. Quá trình suy nghĩ cần trải qua ba giai đoạn: nhận diện, quyết định và kiên trì. Sau khi đã xác định rõ hướng đi, cần hành động ngay lập tức, tránh rơi vào vòng lặp suy nghĩ vô tận. Nhiều doanh nghiệp thất bại vì chỉ có kế hoạch chung chung mà thiếu hành động cụ thể. Vì vậy, cần xây dựng một kế hoạch chi tiết với các mốc thời gian rõ ràng để đảm bảo tiến độ.

2. “Hãy để lãnh đạo đi trước”

Quá trình chuyển đổi phải bắt đầu từ trên xuống, đặc biệt là từ cấp lãnh đạo. Lãnh đạo cần là những người tiên phong, thể hiện quyết tâm và hành động cụ thể. Điều này sẽ tạo niềm tin cho nhân viên và thúc đẩy họ tham gia vào quá trình chuyển đổi. Nếu chỉ yêu cầu nhân viên thay đổi mà lãnh đạo không hành động, sẽ gây ra sự hoài nghi và khiến quá trình chuyển đổi bị đình trệ.

3. “Biến sự cứng nhắc thành sự tái tạo”

Việc tái tạo văn hóa doanh nghiệp là yếu tố quan trọng để đảm bảo thành công của quá trình chuyển đổi. Cần xác định những giá trị văn hóa tốt đẹp cần giữ lại và những yếu tố không phù hợp cần loại bỏ. Ví dụ, một công ty đã thay đổi văn hóa “bao dung” của mình bằng cách tiếp tục bao dung đối với những sai lầm trong quá trình sáng tạo, nhưng không chấp nhận những người không cố gắng hoặc không đạt được mục tiêu. Việc tái tạo văn hóa giúp tạo môi trường thuận lợi cho sự thay đổi và phát triển.

Kết luận

Quá trình chuyển đổi doanh nghiệp không chỉ đơn giản là áp dụng các công nghệ mới, mà còn đòi hỏi sự thay đổi sâu sắc về con người và văn hóa. Để thành công, doanh nghiệp cần tập trung vào ba yếu tố: hành động cụ thể, vai trò dẫn dắt của lãnh đạo, và việc tái tạo văn hóa doanh nghiệp.

Từ khóa:

• Chuyển đổi doanh nghiệp
• Hành động
• Lãnh đạo
• Văn hóa
• Tái tạo